فضیلت های تسبیح تربت

از اموری که همیشه بین پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام رواج داشته استفاده ی از تسبیح تربت است، ذکر گفتن با تسبیح تربت، بلکه گردانیدن آن بدون ذکر وحتی همراه داشتن آن سفارش شده است.

امام صادق علیه السلام تاریخچه ی ساختن تسبیح تربت را چنین بیان فرموده اند: «حضرت زهرا علیهاالسلام به عدد تکبیرها ریسمانی از پشم را گره زده بود (34 گره) و با آن ذکر می گفت. پس از شهادت حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام از خاک قبر ایشان تسبیح ساخته می شد. هنگامی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید مردم به جهت فضیلت و مزیتی که تربت آن گرامی دارا بود، به آن روی آورده و از آن تسبیح ساختند» [1] .

امام کاظم علیه السلام فرمود: «شیعیان ما از چهار چیز بی نیاز نیستند: سجاده ی نماز، انگشتر، مسواک، تسبیح تربتی که سی و سه دانه داشته باشد، هرگاه آن را بگرداند و ذکر خدا بگوید به هر دانه برایش چهل حسنه نوشته شود، و اگر غفلت کند و از روی عبث بگرداند برای او بیست


حسنه نوشته شود» [2] .

سابقاً نیز روایتی درباره ی درخواستِ تسبیح تربت کردن حورالعین از فرشتگان ذکر کردیم [3] .

از امام صادق علیه السلام سؤال شد: آیا (تسبیح) تربت حضرت حمزه سیدالشهدا علیه السلام افضل است یا تربت امام حسین علیه السلام؟ حضرت فرمودند: «تسبیحی که از تربت قبر امام حسین علیه السلام ساخته شود، اگر به دست کسی باشد خودش ذکر و تسبیح می گوید، گرچه صاحب آن ساکت باشد» [4] .

مرحوم شیخ احمد طبرسی می نگارد: از امام زمان علیه السلام سؤال شد: آیا جایز است تسبیح گفتن به تربت امام حسین علیه السلام و آیا فضیلتی هم دارد؟

در جواب مرقوم فرمود: «آری جایز است و هیچ تسبیحی با فضیلت تر از آن نیست، و از جمله فضایل آن این است که اگر انسان ذکر گفتن را فراموش کند ثواب ذکر و تسبیح برایش نوشته خواهد شد» [5] .

محدث نوری، از حسن بن محبوب- که از بزرگان شیعه و از اصحاب امام رضا علیه السلام است- نقل کرده است: در دست امام صادق علیه السلام تسبیحی از تربت دیده شد. درباره ی آن از حضرت سؤال کردند. حضرت در جواب فرمود: «این تسبیح تربت فایده اش برای من بیشتر است (یا


این که فرمودند: برای من سبکتر است)» [6] تردید از راوی است.

امام صادق علیه السلام فرمود: «کسی که تسبیح تربت امام حسین علیه السلام را همراه داشته باشد خداوند او را ذاکر و تسبیح کننده محسوب کند، گرچه با آن ذکر نگوید» [7] .

در مورد ثوابِ گرداندنِ تسبیح تربت روایتها مختلف است، که ممکن است به حسب حالات گرداننده ی آن یا به حسب دوری و نزدیکی آن خاک به قبر امام حسین علیه السلام، یا وجه دیگری که ما از درک آن قاصریم، این ثوابها کم و زیاد شود.

امام صادق علیه السلام فرمود: «اگر هنگام ذکر گفتن آن را بگرداند چهل حسنه، و اگر از روی غفلت بگرداند یک حسنه برایش نوشته شود» [8] .

روایت دیگر از آن حضرت: «اگر یک دوره استغفار یا ذکر دیگری با آن بگوید خداوند هفتاد برابر برای او ثبت کند، و اگر با آن ذکر نگوید برای گرداندن هر دانه هفت مرتبه (ثواب ذکر و تسبیح) برایش نوشته شود» [9] .

روایت دیگر از آن حضرت: «کسی که با تسبیح تربت یک مرتبه تسبیح بگوید خدای تعالی برای او چهارصد حسنه نوشته و چهارصد سیئه محو کرده و چهارصد حاجت او را روا سازد و بر درجه اش


چهارصد درجه بیفزاید. سپس فرمودند: باید ریسمانش به رنگ آبی بوده و سی چهار دانه داشته باشد، چنان که تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام که از خاک قبر حضرت حمزه علیه السلام ساخته بودند این چنین بود و پس از هر نماز با آن تسبیح و ذکر می گفتند» [10] .

امام رضا علیه السلام فرمود:

«اگر کسی با تسبیح تربت سبحان الله و الحمدللّه و لا إله إلاّ الله و الله أکبر بگوید، با هر دانه ی آن خداوند تعالی برای او شش هزار حسنه نوشته و شش هزار سیئه محو کرده و درجه اش را شش هزار درجه بالا برده و شش هزار شفاعت برایش مقرر کند» [11] .

پاورقی

[1] مزار شیخ مفید ره: ص 150، مستدرک: ج 1 ص 248.

[2] مزار شیخ مفید ره: ص 152، مصباح المتهجد: ص 735، روضة الواعظین: ص 412، مکارم الأخلاق: ص 49، وسائل: ج 10 ص 421، مستدرک: ج 1 ص 341، بحار: ج 76 ص 136 -135.

[3] بحار: ج 76 ص 50.

[4] مزار شیخ مفید ره: ص 151، مکارم الأخلاق: ص 281، وسائل: ج 4 ص 1033، بحار: ج 85 ص 333.

[5] احتجاج: ص 489، وسائل: ج 4 ص 1034 -1033، بحار: ج 53 ص 165.

[6] مزار شیخ مفید ره: ص 151، مستدرک: ج 2 ص 222.

[7] الفقیه: ج 1 ص 268، وسائل: ج 3 ص 608 -607، مستدرک: ج 1 ص 340، بحار: ج 85 ص 340.

[8] بحار: ج 85 ص 340، مستدرک: ج 1 ص 341.

[9] مزار شیخ مفید ره: ص 150، مصباح المتهجد: ص 735، وسائل: ج 4 ص 1033، بحار: ج 85 ص 334.

[10] بحار: ج 85 ص 340، مستدرک: ج 1 ص 341.

[11] مزار شیخ مفید ره: ص 151، بحار: ج 85 ص 340، مستدرک: ج 1 ص 248.