سلوک و اقسام آن ( بخش آخر )

 

1- یک سالک چه اموری را باید در مسیر سلوک خود محقق سازد، تا در این امر موفق شود؟
2- راه های معرفت، ابزار معرفت، و اقسام و موانع معرفت کدامند؟

---

 

سوال اول :

برای پاسخ به این سؤال می توان به اموری اشاره کرد که سالک را در مسیر سلوکش موفق می دارد.
1- خلوت 2- تفکر 3- خوف و رجا 4- صبر 5- شکر

 

سوال دوم :

الف: چهار راه برای شناخت وجود دارد:
1- راه حس؛ این راه برای همگان باز است. 2- راه عقل؛ خواص توان پیمودن آن را دارند. 3- راه تهذیب و تزکیه؛ این راه برای عارفان گشاده است. 4- راه کتاب منیر و راه حس؛ این راه مختص به انبیای الهی است.
ب: ابزار معرفت
در یک تقسیم کلی تر ابزار معرفت که مربوط به قوای ادراکی انسان است عبارتند از: حس، خیال، وهم، عقل، قلب.
ج: اقسام معرفت
از دیدگاه قرآن، شناخت به دو بخش شهادت و غیب تقسیم می شود. این دو بخش همسان نیستند، بلکه بخش شهادت، فرع و بخش غیب اصل است یعنی عالم شهادت و هر چه در آن است متکی بر عالم غیب است معرفت حس که متعلق به عالم شهادت است، فرع بر معرفت عقلی است که متعلق به عالم غیب است.
د: موانع معرفت
عمده ترین موانع معرفت:
1- محبت دنیا: امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «حُبُ‏ الدُّنْیَا رَأْسُ‏ کُلِّ خَطِیئَة (1) اساس تمام خطاها محبت دنیا است.»
البته محبت دنیا به نحوی که هدف انسان شود و سبب فراموشی آخرت گردد.
2- زنگار دل بر اثر گناه: قرآن کریم در موارد بسیاری به موانع معرفت انسان اشاره کرده است؛ نظیر این آیه «کَلَّا ۖ بَلْ ۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ (2) چنین نیست، بلکه ظلمت ظلم و بد کاری هاشان بر دلهاى تیره آن ها غلبه کرده است (که قرآن را انکار مى‏ کنند.»
(سرّ این که آنان حقایق دین را نمی بینند این است که) جان آنان را پرده گناه که همان زنگ دل است فراگرفته، آنچه را کسب کرده اند غبار و چرکی است که صفحه شفاف دل آن ها را پوشانده است.

 

منبع : سایت پرسمان قرآن

پی نوشت ها:
1. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار( ط- بیروت)، ناشر دار احیاء التراث العربی، چاپ بیروت، 1403ق، ج70، ص119
2. مطففین/14